We doelen uiteraard op katoen. De doorontwikkeling van de spintechnologie vanaf de tweede helft van de 18e eeuw bleef toegesneden op de verwerking van zachte natuurvezels. Sinds de uitvinding van nylon begin vorige eeuw kwamen hier synthetische vezels bij en later ook viscose, gemaakt van geraffineerd boomhout. Niet bepaald omstandigheden in het voordeel van de gezonde, sterkere maar ook stuggere hennepvezel.

Pikzwart
Het is dus de gewoonste zaak van de wereld dat we allerlei soorten vezels terugvinden in iedere kledingkast, behalve van hennep. Van sokken, onder- en spijkerbroeken, tot overhemden, jurken en djellaba’s, niqaabs, jassen en petten. En t-shirts dus. Het merendeel van deze kledingstukken wordt vervaardigd van de fijne vezels die groeien uit de rijpe zaaddoos van de Gossypium hirsutum, oftewel behaarde katoen.

Deze zachte witte bollen ogen onschuldig en aaibaar, maar hebben helaas een onzichtbare pikzwarte kant. Want geen andere landbouwactiviteit veroorzaakt zoveel milieuschade als de katoenteelt. Afhankelijk van de productieregio, is voor een kilo katoen tussen de 6 (China) en 22 duizend liter water (India) nodig, met een gemiddelde watervoetafdruk van 10 duizend liter per kilo.

Het waterverbruik vormt nog maar een deel van de totale milieubelasting die de katoenteelt veroorzaakt. Wereldwijd wordt ook een kwart van alle pesticiden ingezet voor de akkerbouwmatige productie, hoewel de teelt minder dan vijf procent van het mondiale landbouwareaal beslaat. De katoenteelt heeft  al tientallen miljoenen hectaren landbouwgrond vergiftigd en veranderd in een onleefbaar maanlandschap.

Industrieel terrorisme
Het schrijnend dieptepunt van wat de gangbare katoenteelt teweegbrengt is de ooit vruchtbare regio rond het Aralmeer. In Oezbekistan getuigt dit abjecte proof of cotton’s concept van een systematisch industrieel ecoterrorisme, dat ook in andere productielanden zijn voetsporen achterlaat.

Water, landbouwgrond en voedsel zijn in deze regio’s dikwijls schaars, maar de bevolking is goeddeels afhankelijkheid van de katoenteelt. Mondiaal opererende zaadbedrijven als Bayer, Monsanto en Syngenta maken arme boeren wijs dat met nieuwe zaden droogteresistente variëten kunnen worden verbouwd, maar het resultaat hiervan laat alles te wensen over.

Biokatoen
Voor de biologische teelt van katoen is vooralsnog weinig draagvlak. Biokatoen is gewone behaarde katoen, maar dan verbouwd zonder gebruik van kunstmest en chemische gewasbescherming. Tegen onkruid zetten telers natuurlijke plantstoffen in en zij beregenen of irrigeren minder. Een biologisch gebalanceerde teeltbodem is gezonder en bevat meer organisch materiaal waardoor vocht beter wordt vastgehouden.

Gecertificeerde biokatoen komt alleen van planten die niet genetisch zijn aangepast. Er zijn standaarden die beschijven wanneer katoen het predikaat biologisch verdient. De belangrijkste is GOTS (Global Organic Textile Standard). Bij de Textile Exchange zijn echter meer grote bedrijven aangesloten.

In Nederland controleert de stichting SKAL of producten aan de biologische standaarden voldoen. Het wachten is vooralsnog op ontsluiting van de textielmarkt voor hennep.